จิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดทองธรรมชาติเป็นงานศิลปะในสมัยรัชกาลที่ 3 มีการจัดวางภาพแบบที่นิยมในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ คือ เป็นภาพพุทธประวัติ ผนังด้านหน้าเขียนภาพมารผจญ ผนังด้านหลังเขียนภาพไตรภูมิโลกสัณฐาน ลักษณะเด่นคือเขียนภาพกลุ่มอาคารขนาดใหญ่ที่ด้านล่างภาพไตรภูมิ สะท้อนถึงวิถีชีวิตของสังคมค้าขายของชาวกรุงเทพฯ ในสมัยรัชกาลที่ 3 ลักษณะสำคัญของจิตรกรรมแห่งนี้คือ การแทรกภาพวิถีชีวิตของผู้คนอยู่ในภาพ แสดงอิริยาบถต่าง ๆ และเป็นการบันทึกสังคมในมิติต่าง ๆ อาทิ ภาพสถาปัตยกรรมและภาพการแต่งกายของบุคคลที่ได้รับแรงบันดาลใจจากของจริงในสังคมขณะนั้น   

          จิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดทองธรรมชาติ มีโทนสีโดยรวมเป็นสีคล้ำ ตามลักษณะที่นิยมในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ ซึ่งแตกต่างจากสมัยอยุธยาตอนปลายที่นิยมโทนสีอ่อนดูสว่างกว่า มีการใช้คู่สีหลักเป็นสีแดงกับสีเขียว บางส่วนใช้สีแดงเป็นพื้นทำให้ภาพดูโดดเด่น อาทิ ภาพมารผจญ-ชนะมาร ภาพไตรภูมิโลกสัณฐาน มีการปิดทองคำมากขึ้นทำให้ภาพดูแพรวพราวโดดเด่นขึ้น อาทิ ภาพปราสาทราชวัง หน้าบันอาคาร ซึ่งเป็นลักษณะเด่นที่นิยมในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ (อภิวันทน์ อดุลยพิเชษฏฐ์ 2557: 104) 

          จิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถวัดทองธรรมชาติ มีการเขียนแทรกด้วยภาพวิถีชีวิตของผู้คนอยู่ในหลายภาพ เป็นการบันทึกสังคม ให้ความรู้สึกร่วมสมัย โดยภาพที่สำคัญได้แก่ ภาพอาคารห้องแถวร้านค้าขนาดใหญ่ที่ด้านล่างภาพไตรภูมิ ที่สะท้อนวิถีชีวิตของชาวจีนในกรุงเทพฯ ที่นิยมการค้าขายในสมัยรัชกาลที่ 3 ซึ่งนักวิชาการสันนิษฐานว่าเป็นลักษณะของกงสีชาวจีนครอบครัวใหญ่ในสมัยนั้น (แสงอรุณ กนกพงศ์ชัย 2525: 12) โดยในภาพเขียนให้รู้ว่าเป็นพื้นที่ตรงข้ามกับกำแพงพระราชวัง จึงสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นบริเวณย่านวังบูรพาในสมัยรัชกาลที่ 3 ซึ่งเคยเป็นที่ประทับของผู้ปฏิสังขรณ์วัดคือ กรมหมื่นนรินทรพิทักษ์และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร (กรมศิลปากร 2525: 225)

เอกสารอ้างอิง

กรมศิลปากร. 2525. ศิลปวัฒนธรรมไทย (4) วัดสำคัญกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.

แสงอรุณ กนกพงศ์ชัย. 2525. วัดทองธรรมชาติ. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.

อภิวันทน์ อดุลยพิเชษฏฐ์. 2557. จิตรกรรมฝาผนังวัดทองธรรมชาติ. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.